Kalça Eklemi Hastalıkları

Kalça Eklemi Hastalıkları


Femoroasetabular Sıkışma

 

Femur boynu ile asetabulum kenarı arasında ki anormal temas ve ilişki nedeniyle oluşan ağrılı durumdur. Özellikle kalçanın aşırı hareketlere maruz kaldığı sporlarla (Bale, dövüş sanatları, jimnastik vb) ilgilinen genç bireylerde kalça ağrısının en sık sebebidir. Asetabulum derinliğini arttıran labrumun bu aşırı temasla birlikte yırtılması sık görülen bir durumdur. Labrum yırtığına eklem kıkırdak hasarınında eşlik etmesi ile birlikte kalça ekleminde kireçlenme kaçınılmaz olarak oluşur.
Radyolojik görüntülemede; grafide başboyun bileşkesinde hump veya asetabulum retroversiyonunda artış için ölçümler yapılır. MR’da labrum yırtığı ve kıkırdak hasarının değerlendirilmesi yapılır.
Tedavide; kalçada oluşan ödem ve ağrının giderilmesi için NSAİD ilaçlar ve aktivite kısıtlaması ilk denenmelidir. Bu tedaviden fayda görmeyenlerde cerrahi tedavi yapılır. Cerrahi tedavinin amacı femur baş boyun bileşekesinde oluşan bombeliğin traşlanması ve asetabulumda oluşan labrum yırtığının tamiri veya tamir edilemiyorsa alınmasını yapmaktır. Bu cerrahi işlemler kapalı artroskopik yöntemle veya açık kontrollü kalça çıkığı ile yapılabilir.

Gelişimsel Kalça Displazisi ( Kalça çıkığı )

 

Femur başının asetabulum tarafından yeterince örtünmemesi durumuna verilen isimdir. Eklem uyumunun bozulması sebebiyle yürüken femur başı kıkırdağının birim alanına binen yük miktarı değişmektedir. Az bir alana normalden fazla bir yük binmektedir.
Kalça displazisinin değerlendirilmesinde ultrason ve grafilerde ki çıkık derecesi ve femur başının örtüm miktarı önemlidir. Bebeklik döneminde uygulanan tedavilerle erişkinlikte ki tedaviler çok farklıdır. Bu nedenle bu hastalığın erken bebeklik döneminde tespit edilip müdahale edilmesi çok çok önemlidir. Bebek kalça displazisi pek çok hastada sadece Pavlik bandajı ile tedavi edilebilirken, erişkin dönemde kalça protezi gibi bir ameliyat gerekmektedir. Genç yetişkinlik döneminde ise asetabulum örtümünü arttırmaya yönelik yapılan Ganz, Tönnis veya Bernese gibi periasetabuler osteotomiler ile kalçanın ileri kireçlenmesi önlenmektedir. Bu osteotomilerin amacı femur başında birim alana düşen yükün azaltılmasıdır.

Femur Başının Osteonekrozu

 

Genellikle 50 yaştan daha genç kişilerde görülen ve çeşitli sebeplere bağlı femur başının kanlanmasının bozulması ile giden hastalıktır. Sonuçta femur başı kıkırdağı yumuşayarak yük altında deforme olur ve kalça ekleminin hızlıca kireçlenmesine sebep olur. Kalça protezinin 2. en sık uygulanma sebebi olan bu hastalığa sebep olan pek çok durum vardır (travma, alkol, kortizon, vurgun, orak hücreli anemi vb) ama pek çok hastada da bir sebep bulunmamaktadır. Tanı için erken evrede ve takipte MR çok önemli iken grafi değişiklikleri ileri evrelerde karşımıza çıkar.
Tedavide hastalığın evresi çok önemlidir, erken evrelerde core-dekompresyon, damarlı fibula uygulaması veya kalça osteotomileri gibi protez dışı tedaviler yapılabilirken femur başından çökme gerçekleştikten sonra artık tek seçenek olarak total kalça protezi tek tedavi seçeneği olmaktadır.

Kalça Kireçlenmesi (Koksartroz)
Kalça ekleminin kıkırdak yapısının çeşitli sebeplere bağlı bozulmasına bağlı olarak kasık ve kalça merkezli ağrılı durumdur. Hastalar ağrıyı uzun mesafe yürüme ile tarif ederler ve ayakkabı çorap giyip çıkarırken zorlandıklarını belirtirler ve bazen kalça ağrısını dizde hissederler. Artroza bağlı kıkırdak erimesi sebebiyle aynı tarafta bacak kısalığı ve topallama hissedilebilir. Muayenede kalça hareketleri özellikle iç rotasyon kısıtlı ve ağrılıdır.
Grafilerde klasik koksartroz bulguları, eklem aralığında daralma, subkondral skleroz, eklem kenarlarında osteofit, kist oluşumu ve femur başı ve/veya asetabulumun deformasyonudur.

Tedaviye karar verirken hastanın yaşı ve kireçlenmenin derecesi önemlidir. Hastalığın evresine göre ilk olarak kilo verme ağrı kesici/ödem çözücü ilaçlarla tedaviye başlanır. Aktivite modifikasyonları varsa kısalık telafisi ve kalça adduktor germe abduktor güçlendirme egzersizlerine başlanır. Bu tedavilerden fayda görmediğinde ve yaşam kalitesi kalça ağrısına bağlı bozuluyorsa hastaya cerrahi tedavi seçenekleri önerilir. Cerrahi tedavide özellikle genç ve aktif hastalarda protez dışı kalça koruyucu osteotomileri göz önünde bulundurmak lazım. Mesela kalça çıkığı zemininde asetabular örtüm yetmezliği olan genç bir hastada periasetabular bir osteotomi ile kalça tavanını genişleterek femur başında birim alana binen yükü azaltmış ve kalça kireçlenmesini önlemiş oluruz. İleri yaş olup kilo verme ilaç tedavisi ve fiziktedaviden fayda görmeyen kalça artrozu bulunan hastalarda ise en uygun tedavi seçeneği total kalça protezidir.